Η κατασκήνωση.

Ιστορική αναδρομή παιδικών κατασκηνώσεων.

  Η πρώτη κατασκήνωση σ' όλο τον κόσμο δημιουργήθηκε στην Ζυρίχη της Ελβετίας, το 1876, από τον κληρικό Βάλτερ Μπριόν (VALTER BRION) και αποτελούταν από εξήντα οκτώ (68) φτωχά παιδιά. Αυτή η κατασκήνωση είχε σαν σκοπό της να περάσουν καλά αυτά τα λίγα παιδάκια τα οποία είχαν άσχημες συνθήκες διαβίωσης. Αργότερα, το 1907, ιδρύθηκε η πρώτη προσκοπκή κατασκήνωση από τον ιδρυτή του προσκοπισμού Μπάντεν Πάουελ (BADEN POWELL). Στην Ελλάδα η πρώτη κατασκήνωση ιδρύθηκε το 1911 στη Βουλιαγμένη υπό την εποπτεία του Συλλόγου Προστασίας Παιδιών και με πρωτοβουλία της Σοφίας Σλήμαν. Διευθυντής στην κατασκήνωση αυτή ήταν ο ιδρυτής του προσκοπισμού στην Ελλάδα και γυμναστής Αθανάσιος Λευκαδίτης. Ο τελευταίος (Λευκαδίτης), το 1912, ίδρυσε την πρώτη προσκοπική κατασκήνωση στην Ελλάδα, στο δάσος Μαγκουφάνας Αμαρουσίου. Ωστόσο ο θεσμός αυτός, άρχισε να «λειτουργεί» μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1945) με κύριο σκοπό την ξεκούραση και την σίτιση των παιδιών έπειτα από τις τόσες κακουχίες του πολέμου. Έτσι από τότε οι παιδικές εξοχές λειτουργούν συνεχώς, προσφέροντας πολύτιμο έργο και μάλιστα το νούμερο στο οποίο έφθάναν μέχρι και το 2008 τις εκατον ογδοντα πέντε (185). Το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας διαθέτει 28 πανέμορφες κατασκηνώσεις (που φιλοξενούν παιδιά, ΚΑΠΗ ή οικογένειες) σε όλη την Ελλάδα οι οποίες μετά τη κατάργηση του Κοινωνικού Κέντρου Οικογένειας και Νεότητας το 1999(Φ.Ε.Κ. 980/1999 τ.Β΄), η οργάνωση και η λειτουργία τους, ανατέθηκε στις κατά τόπους Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις. Μετά τη κατάργηση των Νομαρχιών με το σχέδιο Καλλικράτης το 2010, η κατασκηνώσεις έχουν ανατεθεί στις Περιφέρειες ή στους Δήμους. Το 2011, λόγω της οικονομικής κρίσης, ελάχιστες από τις κατασκηνώσεις αυτές λειτούργησαν γεγονός που σε κάποιες τοπικές κοινωνίες προκάλεσε αντιδράσεις.

Οι παιδικές κατασκηνώσεις.

  Οι παιδικές κατασκηνώσεις, είναι μια ειδική κατηγορία κατασκήνωσης που αφορά παιδιά ηλικίας 5 - 15 ετών. Σκοπός αυτών των παιδικών εξοχών είναι η απασχόληση των παιδιών κατά τους μήνες του καλοκαιριού με αθλητικές, ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ο βασικός στόχος τους είναι η κοινωνικοποίηση των παιδιών και η δημιουργία ενός ευχάριστου περιβάλλοντος για αυτά κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Οι κατασκηνώσεις χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: Τις ιδιωτικές και της δημόσιες.

   Υπάρχουν δύο στοιχεία που έχουν ιδιαίτερη σημασία. Πρώτον, τα παιδιά μπαίνοντας στο κατασκηνωτικό πρόγραμμα απομακρύνονται από την προστασία των γονέων, η οποία, κάποτε, ως υπερπροστασία, γίνεται πολύ καταπιεστική. Αισθάνονται ελεύθερα, αυτόνομα. Αναγκάζονται να οργανώσουν τον εαυτό τους, χωρίς τα γονικά στηρίγματα, απέναντι στην ομάδα στην οποία εντάσσονται. Σ’ αυτήν την διαδικασία το ένστικτο της αυτοσυντήρησης δρα δημιουργικά. Επιβεβαιώνει την ετερότητα, αλλά και την ανάγκη της συνεργασίας του ενός με τούς πολλούς. Η αίσθηση αυτή είναι πολύ σημαντική. Το παιδί αισθάνεται ότι έχει αξία και λόγο. Υπομένει «στερήσεις», «καταπιέσεις», τις οποίες, όμως, κατανοεί και ευχάριστα αποδέχεται. Δεύτερον, η πληρότητα του κατασκηνωτικού προγράμματος δεν αφήνει τούς κατασκηνωτές να ραθυμίσουν, να βαρεθούν, ούτε να κουραστούν υπερβολικά. Γεμίζει τις μέρες τους με δραστηριότητες που αφορούν ως σύνολο τον άνθρωπο καθώς και όλες τις διαστάσεις της ζωής του. Αυτή η πληρότητα δίνει χαρά και ενδιαφέρον για την ζωή. Υποδεικνύει τον φυσικό τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζει ο άνθρωπος.

  Η χαρά της κατασκηνωτικής ζωής προέρχεται από το πνεύμα του προγράμματος και τις δραστηριότητες που αυτό προβλέπει. Η ραθυμία και απραξία δεν έχουν καμιά σχέση με την ξεκούραση και την χαρά. Γι’ αυτό πρέπει να τονισθεί ότι οι διακοπές είτε των παιδιών είτε των μεγάλων δεν πρέπει να ταυτίζονται με την απουσία εργασίας και δραστηριότητας. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να μένει αργός. Ο νους του θέλει εργασία, το σώμα του θέλει κίνηση. Η μελέτη, η χειρωνακτική εργασία ή η άθληση πρέπει να γεμίζουν τον χρόνο των διακοπών. Η ανάπαυση είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει να είναι λελογισμένη. Ανάπαυση για κάποιον που εργάζεται πνευματικά μπορεί να αποτελέσει ο σωματικός κόπος, ενώ για άλλον που εργάζεται χειρωνακτικά ο διανοητικός κόπος της μελέτης. Η ειδοποιός διαφορά των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στις διακοπές είναι ότι δεν επιβάλλονται από τις κοινωνικές συνθήκες, ούτε από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις. Επιλέγονται ελεύθερα. Επομένως, οι διακοπές δείχνουν και την ποιότητα των προσανατολισμών μας.

Προβλήματα από τη συναισθηματική δέσμευση των παιδιών με τους γονείς τους.

   Στην ηλικία των 6, 7, 8 ή 9 ετών, αρκετά παιδιά είναι ακόμη στενά συνδεμένα με τους γονείς τους συναισθηματικά. Η ξαφνική απομάκρυνσή τους από το οικογενειακό περιβάλλον, τους κάνει να νιώθουν έντονα την απουσία των γονιών τους, κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο να αναπληρωθεί από κάποιον άλλο που έχει αναλάβει το ρόλο του ομαδάρχη. Είναι όμως σωστό να απομακρύνεις ένα παιδί από τους γονείς του έστω και για μερικές εβδομάδες, τη στιγμή που ακόμη αυτό είναι δεμένο συναισθηματικά μ' αυτούς; Η γνώμη μου είναι ότι δεν πρέπει να γίνεται, αν το ίδιο το παιδί δεν το επιθυμεί. Επίσης, αν παρά την αρχική επιθυμία του, μετά από 2 ή 3 μέρες αλλάξει γνώμη και επιμένει να φύγει, δεν πρέπει να το κρατήσουμε εκεί. Πάντως στα μικρότερα παιδιά καλό είναι να τοποθετούνται ομαδάρχισσες που μπορούν να προσφέρουν αγάπη, στοργή και αίσθημα ασφάλειας στο παιδί. Αν κλαίει θα πρέπει να το πάρουν στην αγκαλιά για να το παρηγορήσουν. Αν μένει απομονωμένο να το πλησιάσουν και το βράδυ να πάνε στο κρεβάτι του, να του πουν δυο καλά λόγια, να το φιλήσουν, να το σκεπάσουν και να το καληνυχτίσουν. Αυτές οι απλές ενέργειες λύνουν συχνά πολλά προβλήματα και βοηθούν το μικρό παιδί να προσαρμοσθεί ομαλά στην κατασκηνωτική ζωή.

Αυτοσυντήρηση και αυτοεξυπηρέτηση.

      Σε μερικές οικογένειες οι γονείς, με την υπερβολική φροντίδα που δείχνουν στο παιδί τους, δεν του δίνουν τη δυνατότητα και τις ευκαιρίες να διδαχτεί την αυτοσυντήρηση και την αυτοεξυπηρέτηση. Έτσι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μικρών παιδιών, 6 ή 7 ετών, που δεν ξέρουν πώς να φάνε, δεν τρώνε αν κάποιος δεν δώσει ιδιαίτερη προσοχή και σημασία σ' αυτά ή δεν ζητούν κάτι που το επιθυμούν. Φυσικά υπάρχουν οι ομαδάρχες ή οι ομαδάρχισσες, αλλά εκείνοι σε ποιον να πρωτοδιαθέσουν το χρόνο τους; Ακόμη, σοβαρό πρόβλημα δημιουργείται όταν κάποιο παιδί δεν τρώει τα περισσότερα φαγητά. Αυτό γιατί δεν είναι εύκολο και ούτε είναι ακίνδυνο να τρέφεται μόνο με πορτοκαλάδες και παγωτά, επί τρεις ή τέσσερις εβδομάδες. Σχετικό με την αυτοσυντήρηση είναι και το πλύσιμο και η αλλαγή των ρούχων. Υπάρχουν παιδιά που δεν ξέρουν πότε και πώς να πλυθούν. Έτσι μπορεί να μένουν άπλυτα και αχτένιστα για μέρες ή και εβδομάδες. Όσο για το λούσιμο να μη γίνεται λόγος. Ευτυχώς που υπάρχει το θαλασσινό μπάνιο. Επίσης υπάρχουν παιδιά που δεν ξέρουν ότι πρέπει να αλλάζουν κάπου-κάπου τα ρούχα τους και μπορεί, αν κάποιος δεν τους το επιβάλλει, να μην αλλάξουν ούτε μια φορά τα ρούχα τους και μετά από τρεις ή τέσσερις εβδομάδες να επιστρέψουν στο σπίτι τους φορώντας τα ίδια εσώρουχα που είχαν όταν έφυγαν. Τέλος, δεν είναι λίγα εκείνα τα παιδιά που δεν ξέρουν πώς να τακτοποιήσουν τα πράγματά τους έστω και στοιχειωδώς ή να οργανωθούν κάπως σαν άτομα, μέσα σε μια ομάδα άλλων παιδιών. Σαν αποτέλεσμα χάνουν κάθε λίγο πράγματα, ή δεν μπορούν να τα βρουν τότε που τα χρειάζονται, με συνέπεια να δημιουργούν κάθε τόσο πρόβλημα και στον εαυτό τους και στο περιβάλλον.

Ένταξη και κοινωνικοποίηση του παιδιού.

  Η ένταξη ενός παιδιού στην ομάδα ή στη μικρή κοινωνία μιας κατασκήνωσης επείγει, επειδή μέσα σε λίγες ημέρες δημιουργούνται οι φιλίες και οι παρέες κι έτσι μπορεί κάποιο παιδί που έχει πρόβλημα κοινωνικοποίησης να μείνει απ' έξω και να νιώθει παραμελημένο, αν δεν ενταχθεί έγκαιρα σε κάποια ομάδα παιδιών. Αυτό ισχύει κυρίως για τα εσωστρεφή παιδιά και ιδιαίτερα όταν αυτά έρχονται για πρώτη φορά ή δεν έχουν γνωστά παιδιά από πριν ή έρχονται από κάπου αλλού σ' αυτή την κατασκήνωση. Έτσι όμως μπορεί να νιώθουν ξένα ή απομονωμένα, κάτι που είναι πολύ κακό γι' αυτά. Γι' αυτό το λόγο, μια από τις πρώτες φροντίδες ενός ομαδάρχη ή των στελεχών μιας κατασκήνωσης πρέπει να είναι η ένταξη όλων των παιδιών σ' αυτή. Τα παιδιά χρειάζονται φίλους και γι' αυτό πρέπει να δίνονται δυνατότητες και ευκαιρίες για την ανάπτυξη φιλίας μεταξύ τους. Αυτό δεν είναι πάντοτε πολύ εύκολο, όσο φαίνεται από πρώτη άποψη, επειδή τα παιδιά έχουν γενικά την τάση να θέλουν σαν φίλους άλλα παιδιά που τα θεωρούν ικανά, ευχάριστα ή δραστήρια και όχι κάποια άλλα που δεν προβάλλουν τις ικανότητές τους. Επίσης υπάρχουν παιδιά, που ενώ αισθάνονται την ανάγκη κάποιου φίλου, δεν παίρνουν την πρωτοβουλία να πλησιάσουν κάποιον άλλο, αλλά περιμένουν ο άλλος να τους πλησιάσει. Αυτό παρατηρείται πιο συχνά σε παιδιά με συναισθήματα μειονεκτικότητας. Αυτά ιδιαίτερα τα παιδιά πρέπει να βοηθηθούν για να ενταχθούν στην ομάδα. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να μείνουν ανέντακτα, κάτι που θα ενισχύσει τη μειωμένη αυτοεκτίμησή τους, καθώς θα νιώθουν ότι τα άλλα παιδιά τους έχουν απορρίψει.

Συμμετοχή στο παιχνίδι και στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης.

  Παρόλο που το παιχνίδι είναι κάτι που το θέλουν όλα τα παιδιά, όμως μερικά απ' αυτά διστάζουν πολύ να λάβουν μέρος σ' αυτό, αν δεν παροτρυνθούν ειδικά γι' αυτό. Αν αυτό δεν το προσέξουν τα στελέχη της κατασκήνωσης, μπορεί να υπάρξουν μερικά παιδιά που θα κάθονται πάντοτε στην άκρη, με όλες τις συνέπειες που έχει αυτό στην ψυχολογική τους κατάσταση. Γι' αυτό το λόγο, η ευθύνη των στελεχών δεν περιορίζεται μόνο στη διοργάνωση παιχνιδιών, ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά, αλλά περιλαμβάνει και τη φροντίδα ώστε να παίρνουν μέρος σ' αυτά όλα τα παιδιά κατά ομάδες και όχι μόνο μερικά που τρέχουν πάντα πρώτα. Ιδιαίτερα, τα εσωστρεφή ή τα παιδιά με συναισθήματα μειονεκτικότητας μπορεί να διστάζουν να πάρουν μέρος σ' ένα παιχνίδι από το φόβο μήπως αποτύχουν. Γι' αυτό το λόγο, η επιτυχία δεν πρέπει να είναι πολύ δύσκολη, τουλάχιστον στα περισσότερα παιχνίδια. Η κοινωνικοποίηση ενός παιδιού μπορεί επίσης να βοηθηθεί με τη συμμετοχή του στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης γενικά. Συμμετοχή όμως όχι μόνο με τη μορφή εκτέλεσης εντολών. Όταν στις συζητήσεις που γίνονται στην ομάδα, δίνουμε την εντύπωση στο παιδί ότι ακούμε και εκτιμούμε τη γνώμη του, τότε τον κάνουμε συμμέτοχο στη ζωή της ομάδας και της κατασκήνωσης γενικά. Όσο μάλιστα συζητούμε περισσότερο και εξηγούμε στα παιδιά όχι μόνο τα προβλήματα που δημιουργούνται αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της κατασκήνωσης, τόσο καλύτερα μπορούμε να βοηθήσουμε να ενταχθούν στη ζωή της κατασκήνωσης. Η καλή πληροφόρηση και η εμπιστοσύνη που δείχνουμε σ' αυτά, κάνει τα παιδιά πιο φιλικά απέναντί μας και πιο πρόθυμα να ενταχθούν και να προσαρμοστούν στην κατασκηνωτική ζωή.

 
 Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το σεβασμιότατο μητροπολίτη μας κ. Νεκτάριο Αντωνόπουλο για το όραμα, την οργάνωση, το συντονισμό και την άρτια λειτουργία των κατασκηνώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως μας στον Ταϋγετο το φετινό καλοκαίρι.

Αλεξιθυμία

 Η αλεξιθυμία είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν δυσκολία στην κατανόηση και έκφραση των συναισθημάτων τους. Η λέξη αυτή προέρχεται από το αρχαίο ρήμα αλέξω (απομακρύνω, απωθώ αλλά και προστατεύομαι) [πρβλ. αλεξικέραυνο, αλεξίσφαιρο κλπ.] και τον "θυμό" που σημαίνει το συναίσθημα, σημαίνει δηλαδή ότι απωθώ το συναίσθημα. Τον όρο αυτό χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο ψυχίατρος Πέτρος Συφναίος το 1973 για να μπορέσει να περιγράψει την κατάσταση που παρουσίαζαν πολλοί ασθενείς του με ψυχοσωματικά προβλήματα.

Τα χαρακτηριστικά της:

Αναγνώριση συναισθημάτων

  Οι άνθρωποι που βρίσκονται στην κατάσταση που περιγράφεται ως αλεξιθυμία έχουν τεράστια δυσκολία στο να αναγνωρίσουν συναισθηματικές καταστάσεις καθώς εκδηλώνονται. Μπορεί να έχουν μια αίσθηση, όταν βρίσκονται σε μια πολύ δυνατή συναισθηματική κατάσταση, όπως θλίψη με δάκρυα ή ασυγκράτητος θυμός, αλλά όταν προσπαθούν να καταλάβουν τι προκάλεσε αυτή την κατάσταση, δεν μπορούν να καθορίσουν τι ήταν αυτό που τους ερέθισε. Οι περισσότεροι μπορεί να αισθάνονται άβολα, σαν κάτι να αλλάζει στο σώμα τους, όπως αυξημένη καρδιακή πίεση ή πόνοι στο στομάχι, και όταν πιέζονται να εξηγήσουν τα συναισθήματα τους δεν έχουν λέξεις για να προσφέρουν. Μπορεί να προσπαθήσουν με αδέξιο τρόπο να δώσουν μια αριστοτεχνική απάντηση, ίσως να απαντήσουν αυτό που θέλουν οι άλλοι να ακούσουν, ή απλά να αλλάξουν θέμα στην κουβέντα.

  Επίσης, το άτομο με αλεξιθυμία μπορεί να παρερμηνεύσει τη σωματική έκφραση του συναισθήματος σαν σωματική έκφραση ασθενειών. Για παράδειγμα, τα δάκρυα στα μάγουλα δεν είναι έκφραση στενοχώριας, αλλά ανωμαλία στους δακρυϊκούς αδένες ή μια καρδιά που πάλλεται δυνατά και γρήγορα λόγω πάθους ερμηνεύεται ως προβληματική βαλβίδα στην καρδιά κλπ. Ανάλογα μπορούν να θεωρηθούν οι συναισθηματικές εκδηλώσεις ως αποτέλεσμα των περιβαλλοντολογικών συνθηκών (μολυσμένος αέρας, αλλαγή στην ατμοσφαιρική πίεση κλπ).

Συναισθηματική παρακίνηση.

  Οι αλεξιθυμικοί είναι ανίκανοι να εκτιμήσουν την συναισθηματική παρακίνηση των άλλων και γενικά βρίσκουν τα συναισθήματα των άλλων μπερδεμένα και παράλογα. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι πολύ έξυπνα και ευχάριστα, αλλά να μη διαθέτουν αίσθηση του χιούμορ ή φαντασία και να έχουν κάποιες ασυνήθιστες προτεραιότητες στις αποφάσεις που παίρνουν. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα συναισθήματα αποτελούν τον βασικό τρόπο διαχωρισμού των σημαντικών από τα ασήμαντα γεγονότα. Ό,τι μας προκαλεί λίγο ή όχι καθόλου συναίσθημα είναι ένα γεγονός το οποίο απαιτεί λίγη προσοχή, ενώ σε αντίθετη περίπτωση είναι κάτι πολύ σημαντικό. Για τους αλεξιθυμικούς όμως δεν υπάρχει η συναισθηματική παρακίνηση, ώστε να έχουν μεγάλο πρόβλημα στην λήψη σωστών αποφάσεων και στην θέσπιση ορθών προτεραιοτήτων.

Φαντασία

  Η έλλειψη φαντασίας είναι ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό που έχουν τα άτομα με αλεξιθυμία. Η φαντασία είναι ένα πολύ περίπλοκο φαινόμενο, το οποίο περιγράφεται ως η ικανότητα της δημιουργίας εικόνων στο μυαλό με βάση τις αναμνήσεις από τον υλικό κόσμο γύρω μας. Όμως με μια πιο βαθιά μελέτη και αποτίμηση της φαντασίας μπορούμε να πούμε ότι είναι κάτι πιο σύνθετο: είναι η ικανότητα δημιουργίας μυθοπλαστικών εικόνων τις οποίες δεν τις έχουμε συναντήσει στον υλικό κόσμο μας. Η φαντασία εξυπηρετεί κάποιες σημαντικές λειτουργίες, όπως την ικανότητα να φανταζόμαστε τα συναισθήματά μας, τις επιθυμίες, τα όνειρά, τις ανάγκες και το πώς θέλουμε να τα εκπληρώσουμε ή πώς φανταζόμαστε τον εαυτό μας στην θέση ενός άλλου. Το τελευταίο δε, αποτελεί και την βάση στην συναισθηματική κατανόηση (ενσυναίσθηση) και στην ικανότητα επηρεασμού των συναισθημάτων τρίτων.

  Υπάρχουν δύο "τρόποι" φαντασίας: ο ελεγχόμενος και ο αυθόρμητος. Κατά τον ελεγχόμενο τρόπο φαντασίας γίνεται η προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν οι εικόνες του μυαλού για διάφορους σκοπούς. Ο αυθόρμητος είναι το άκρως αντίθετο, καθώς εδώ υπάρχει φαντασία χωρίς περιορισμό και ενσυνείδηση. Μπορεί στην περίπτωση της αλεξιθυμίας να μην είναι τόσο εύκολο να αναγνωριστεί ποιο μέρος της φαντασίας μειονεκτεί και ποιο όχι, αλλά πολλοί αλεξιθυμικοί δείχνουν να έχουν την ικανότητα της ελεγχόμενης φαντασίας, χρησιμοποιώντας την συνειδητά για πρακτικούς σκοπούς, όπως να λύσουν ένα πρόβλημα ή να σχεδιάσουν μια χρήσιμη εφαρμογή, κάτι που υποδεικνύει ότι μάλλον λείπει η αυθόρμητη φαντασία.

  Επίσης χαρακτηρίζονται από έναν εξωτερικευμένα προσανατολισμένο τρόπο ζωής. Η έννοια του Εξωτερικευμένου προσανατολισμένου τρόπου ζωής ταιριάζει πολύ με τον εξωστρεφή τύπο ανθρώπου, όπως ορίστηκε από τον Καρλ Γιουνγκ. Σύμφωνα με την περιγραφή αυτού του τύπου ανθρώπου κανείς άλλος δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτόν στον ρεαλισμό. Η αίσθηση των υπαρκτών γεγονότων είναι υπερανεπτυγμένη.

  Η ζωή του είναι συνονθύλευμα εμπειριών των υλικών πραγμάτων. Σε αρκετές περιπτώσεις τα γεγονότα της ζωής με δυσκολία μπορούν να χαρακτηριστούν σαν εμπειρίες. Ό,τι βιώνει αποτελεί οδηγό για καινούργιες αισθήσεις. Ό,τι καινούργιο περνά από την σφαίρα του ενδιαφέροντός του, αποκτάται με τρόπο καθαρά αισθητικό. Ακολουθώντας αυτόν τον τύπο συμπεριφοράς μπορεί να οδηγήσει σε κλίση προς αυστηρούς κανόνες, κανονισμούς και κοινωνική υπακοή τα οποία παρέχουν την υπαρξιακή "σιγουριά" διά μέσου των προβλέψιμων κωδίκων συμπεριφοράς, σε αντίθεση με τα συναισθήματα που για τους αλεξιθυμικούς δεν παρέχουν την ίδια σιγουριά. Τα παιδιά που έχουν στενές επαφές με αλεξιθυμικούς πολλές φορές χαρακτηρίζονται από ισχυρή ηθικολογία και σχολαστικότητα και μπορεί να αισθάνονται φυλακισμένα στις μονότονες ρουτίνες του καθημερινού περίγυρου. Όλα αυτά σιγουρεύουν την προβλεψιμότητα του κόσμου των αλεξιθυμικών.

  Η αλεξιθυμία δεν θεωρείται διανοητική ή ψυχολογική διαταραχή. Είναι περισσότερο μια "προβληματική" ιδιαιτερότητα της προσωπικότητας η οποία διαφέρει σε σοβαρότητα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι αλεξιθυμικοί πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να δημιουργήσουν προβλήματα στην προσωπικότητα τους. Επίσης η αλεξιθυμία σχετίζεται με συγκεκριμένες ασθένειες όπως υπέρταση, δυσλειτουργική δυσπεψία, σεξουαλικές διαταραχές, διαταραχές από χρήση ουσιών και κάποιες αγχώδεις διαταραχές.

  Η ανικανότητα να διεγερθούν συναισθηματικά είναι ένας λόγος για τον οποίο κάποιοι αλεξιθυμικοί τείνουν να αποβάλλουν την ένταση που προκαλείται από συναισθηματική φόρτιση διά μέσου αυθόρμητων συμπεριφορών όπως ονυχοφαγία, εξάρτηση από ουσίες, απρεπή σεξουαλική συμπεριφορά, ανορεξία κλπ. Η ανικανότητα στην διαχείριση των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του νευρικού συστήματος, που μπορεί με την σειρά τους να προκαλέσουν σωματικές διαταραχές. Τέλος οι αλεξιθυμικοί δείχνουν να έχουν μικρή ικανότητα στο να βιώνουν θετικά συναισθήματα.

Τα αίτια: 

Τα κυριότερα αίτια της αλεξιθυμίας μπορεί να είναι:

Κληρονομικά χαρακτηριστικά

Γενετικές ανωμαλίες

Ελλιπής νευρολογική ανάπτυξη

Εγκεφαλική εγχείριση

Ψυχολογικό τραύμα

Ψυχολογική άμυνα κατά του στρες ή της αρρώστιας

Πολιτιστικό-κοινωνικό περιβάλλον

Οικογενειακές επιρροές

  Δεν είναι ξεκάθαρο τι προκαλεί την αλεξιθυμία. Κάποιες μελέτες στην νευροψυχολογία δείχνουν ότι η αλεξιθυμία μπορεί να προκαλείται από μια διαταραχή στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο σε μεγάλο μέρος για την δημιουργία των συναισθημάτων. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει πιθανώς ένα πρόβλημα στην διαημισφαιρική μεταφορά. Έτσι η συναισθηματική πληροφορία από το δεξί ημισφαίριο δεν μεταφέρεται σωστά στις περιοχές της γλώσσας στο αριστερό ημισφαίριο. Επιπρόσθετα ένα άλλο νευροψυχολογικό μοντέλο προτείνει ότι η αλεξιθυμία μπορεί να σχετίζεται με μια δυσλειτουργία του εγκεφαλικού φλοιού. Αυτές οι μελέτες έχουν δώσει κάποια πρώτα συμπεράσματα, αλλά τα εμπειρικά στοιχεία για τις αιτίες της αλεξιθυμίας παραμένουν ακαθόριστα.

  Αν και τα ψυχολογικά αίτια είναι σημαντικά στον καθορισμό της αιτιολογίας της αλεξιθυμίας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η πρώτη γλώσσα του νεογέννητου είναι η μη λεκτική γλώσσα του προσώπου. Η συναισθηματική κατάσταση της μητέρας είναι σημαντική για τον καθορισμό της εξέλιξης του παιδιού. Η αμέλεια ή αδιαφορία στις μεταβολές της έκφρασης του παιδιού χωρίς κατάλληλη ανάδραση μπορεί να προωθήσει σε ακύρωση των εκφράσεων που παρουσιάζει το παιδί. Η ικανότητα των γονιών να μεταφέρουν την αυτοεπίγνωση στο παιδί είναι άλλος ένας σημαντικός παράγοντας. Εάν ο γονιός είναι ανίκανος να αναγνωρίσει και να ξεχωρίσει τις συναισθηματικές εκφράσεις στο παιδί, μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του παιδιού να καταλαβαίνει τις συναισθηματικές εκφράσεις.

Χαρακτηριστικά στην καθημερινότητα:

  Εάν έχει κάποιος ανικανότητα στην συναισθηματική κατανόηση, υπάρχουν πολλά στοιχεία στην καθημερινή ζωή που μπορούν να το επιβεβαιώσουν όπως:

Βρίσκει δυσκολία στο να μιλήσει για τα δικά του συναισθήματα

Τον θεωρούν οι άλλοι σαν υπερβολικά λογικό η αναίσθητο χωρίς όμως να τον θεωρούν μη φιλικό

Μπερδεύεται από τις συναισθηματικές αντιδράσεις των άλλων

Δίνει σχολαστικές και αναλυτικές απαντήσεις σε απλές ερωτήσεις

Σπάνια ονειρεύεται, οραματίζεται τους προσωπικούς στόχους και προσδοκίες του από το μέλλον

Έχει μειωμένη αντίδραση και ενδιαφέρον για την τέχνη, τη λογοτεχνία ή τη μουσική

Παίρνει προσωπικές αποφάσεις σύμφωνα με τις αρχές παρά με τα συναισθήματα

Υποφέρει από περιστασιακές ακαθόριστες σωματικές διαταραχές όπως στομαχόπονους, υπέρταση κλπ.

  Οι αλεξιθυμικοί έχουν συναισθήματα όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Το πρόβλημα επικεντρώνεται στο ότι είτε δεν γνωρίζουν την σωματική έκφραση των συναισθημάτων (όπως ταχυπαλμία ή κοκκίνισμα) ή δεν καταλαβαίνουν την συναισθηματική σημασία τους. Όταν η αιτία και η φύση ενός συναισθήματος είναι ξεκάθαρη, οι αλεξιθυμικοί εκφράζουν πληθωρικά το συναίσθημά τους όπως όλοι οι άλλοι. Τα δυνατά συναισθήματά τους ξαφνιάζουν και μπορεί να μην είναι ικανοί να ελέγξουν την έκφρασή τους. Οι αλεξιθυμικοί τείνουν να είναι χρόνια αγχωτικοί. Αυτό συμβαίνει μερικώς λόγω της αποτυχίας στο να κατονομάσουν τα συναισθήματά τους κατάλληλα. Ακόμα και για αυτούς που δεν είναι αλεξιθυμικοί, τα συναισθήματα τα οποία δεν τα αναγνωρίζουν κατάλληλα εκφράζονται σωματικά σαν απροσδιόριστο άγχος. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά σε αυτούς που είναι αλεξιθυμικοί. Επιπρόσθετα, η ανικανότητα στο να παίρνονται γρήγορες αποφάσεις σε μια συναισθηματική βάση οδηγεί στη δημιουργία φόβου όσον αφορά τις προσωπικές επιλογές.

Η κατάθλιψη είναι συχνό φαινόμενο στους αλεξιθυμικούς. Οι αλεξιθυμικοί βιώνουν επιβαρυντικές καταστάσεις στην ζωή, που τους ωθούν σε πολύ αρνητικές (αν και πολύ ρεαλιστικές) σκέψεις. Αυτές οι αρνητικές σκέψεις καταπιέζουν την σωματική κατάσταση ετοιμότητας για δράση του σώματος, ενεργοποιώντας το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και προκαλώντας μειωμένη δραστηριότητα σε μέρη του εγκεφάλου που οδηγεί σε δυνατά αισθήματα νωθρότητας και αργών αντιδράσεων σε σώμα και μυαλό. Το αποτέλεσμα είναι μια πολύ σωματική μορφή κατάθλιψης, την οποία οι ασθενείς έχουν δυσκολία να επεξεργαστούν και να εξηγήσουν. Ένας έξυπνος αλεξιθυμικός μπορεί να είναι ικανός να δώσει μια αληθοφανή απάντηση.

Πηγή: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%AF%CE%B1